Op het moment dat Schoonmoeder in de nacht van donderdag op vrijdag viel en daarbij haar schouder en heup brak, moest gekozen worden. Opereren of niet opereren. Schoonmoeders gezondheid is, lichamelijk en geestelijk, erg broos. Met het verpleeghuis waar ze woont is de afspraak gemaakt dat er geen medische handelingen verricht worden die puur op levensverlenging zijn gericht. Ik weet niet of ik het zo helemaal exact formuleer, maar behandelen omdat het kan, dat is niet aan de orde. Er is ook een niet-reanimatieverklaring.
In een eerdere, vergelijkbare situatie met een breuk was de kwestie opereren of niet beslecht in het voordeel van niet. De narcose en de operatie zouden te belastend zijn, het resultaat te gering. Logisch was het om datzelfde nu te zeggen. Doe maar niet. Maar een client met een gebroken heup is niet te verzorgen zonder helse pijn, dus was in dit geval de enig denkbare mogelijkheid om het wél te doen. Het hele behandel-maar-niet plan is er per slot van rekening juist om te voorkomen dat Schoonmoeder nodeloos moet lijden.
Met de noodzakelijke operatie zit je in het medisch systeem en daar kun je niet makkelijk meer uit. Een behandeling niet uitvoeren is emotioneel gezien heel iets anders dan eentje stopzetten. En er zijn protocollen en richtlijnen en artsen die – terecht – gericht zijn op herstel en levensverlenging. Ja, natuurlijk, ook op kwaliteit van leven, alleen is de tijd om het daar eens uitgebreid over te hebben bij een spoedoperatie niet aanwezig.
Na de operatie duurde het lang voor Schoonmoeders conditie zo was dat ze vanuit de ‘recovery’ naar een gewone ziekenhuiszaal mocht. Boven haar bed hing een monitor met getallen en waarden. Ik prijs me gelukkig dat ik geen idee heb wat een normaal zuurstofgehalte van het bloed is, wanneer een bloeddruk gevaarlijk laag is en meer van dat soort aardigheden.
Je zit dan in een soort schemergebied – althans, voor mij, als leek, voelt het als de schemer waar ik niet van houd. Als je na een operatie medicatie geeft om de bloeddruk op peil te houden, hoort dat dan nog bij de operatie – die gewenst was – of is het een aparte behandeling? En als het nog bij de operatie hoort, hoe lang dan? Is extra zuurstof bedoeld om ademen wat makkelijker te maken, of omdat het zuurstofgehalte onvoldoende is, en, opnieuw, is dat dan behandelen of niet?
Daar sta je dan, met je zorgvuldig geformuleerde niet-behandel-plan. Omdat het ene moet, gebeurt het andere ook. De ‘recovery’ is de stap tussen operatiekamer en bed-op-zaal, het enige wat er gebeurt is zorgen dat de patiënt prettig bijkomt van de operatie. Maar wel met slangetjes en metertjes en infuuszakken en alles wat je met zwaar medisch associeert en wat je nu eigenlijk een mens in de allerlaatste levensfase wilt besparen.
Elk besluit van de afgelopen dagen was het goede, elke stap die de afgelopen dagen genomen is de juiste, en toch is het resultaat iets wat je eigenlijk niet wilt. De operatie is geslaagd. Schoonmoeder mag morgen naar het huis dat ze niet herkent als het hare. Ze zal daar nog wat meer dan ze al deed in bed liggen en slapen en we hopen dat er middelen gevonden worden om haar pijn tot het absolute minimum te beperken.
Het is geen fijn vooruitzicht.
Utopia 
Zo herkenbaar. Mooi verwoord. Veel sterkte.
Karen